De Grand Old Lady van de sciencefiction,
Ursula Le Guin werd geboren op 21 oktober 1929. Ze is momenteel 88 jaar en
heeft haar pen nog niet neergelegd. Eén van haar eerste romans werd direct met
een Hugo en een Nebula Award bekroond: Duisters
linkerhand, voor haar doen deze keer heel behoorlijk vertaald door Mieke
Groot (weer eens onder het vertrouwde pseudoniem M.K. Stuyter). Eén keer iemand
die iets aflast en een paar andere kleine vergissingen daargelaten.
Dit vreemde en dikke boek probeert een
aantal dingen tegelijk te zijn. We bespeuren enerzijds het heroïsche planet building van schrijvers als Jack
Vance en Frank Herbert en anderzijds een diepgaande belangstelling voor nieuwe,
van de norm afwijkende seksuele gewoontes en hun gevolgen voor de sociologie en
psychologie van een volk, zoals we die bij Philip Jose Farmer vaak aan kunnen
treffen. In dit geval zijn de mensen cyclische hermafrodieten, die 23 dagen van
hun 26-daagse cyclus volstrekt sekseloos zijn, en in drie dagen van kemmer een geslacht aannemen, hetzij
mannelijk, hetzij vrouwelijk.
 |
| Ursula K. Le Guin |
De planeet Winter (Gethen in de
lokale taal) is een barre ijsplaneet die geïsoleerd geraakt is van het
interstellaire verbond, de Oekumene.
Om de banden met de planeet aan te halen wordt een gezant gestuurd, Genly Ai,
die moet onderhandelen over aansluiting. Ai verblijft eerst in Karhide, waar
hij onder de hoede genomen wordt door eerste minister Estraven. Als zijn poging
mislukt wordt Estraven verbannen en trekt Ai naar het tweede machtige rijk van
de planeet, Orgoreyn. Daar wordt hij gearresteerd en naar een dodelijk werkkamp
gestuurd. Hij wordt bevrijd door Estraven en samen wagen ze de drie maanden
durende tocht terug naar Karhide, waar Estraven gedood, maar Ai nu wel als een
ambassadeur ingehaald wordt. Karhide sluit zich aan bij de Oekumene. Hoofdthema
van het boek is vertrouwen: kan Ai Estraven vertrouwen, kan de planeet Ai
vertrouwen? Omdat Estraven hermafrodiet is kan het gebeuren dat hij in kemmer
geraakt ten opzichte van Ai, die een man is. Doordat Estraven eerder
geportretteerd is met meer mannelijke dan vrouwelijke trekken, krijgt deze fase
van de roman ondanks alles een zekere homoseksuele lading die in de context van
het verhaal lichtelijk ongemakkelijk aanvoelt, juist omdat het geen echte
homoseksualiteit is.
Alles bij elkaar vond ik het eigenlijk een
beetje een saai boek. Als je de afwijkende sociologie en seksuele psychologie
voor lief neemt, hebben we hier eigenlijk te maken met een vrij simpel
verhaaltje waarin, zeker voor een sciencefictionroman, maar bar weinig
interessante plotwendingen of uitdagende ideeën verwerkt zijn. De probleemstelling
bleef telkens een metafoor voor de gewone menselijke verhoudingen tussen de
geslachten, tussen individu en staat. Het boek deed mij denken aan een soort
verklede psychologische wildwestroman. Dat deze roman uit 1969 de twee
bovengenoemde prestigieuze prijzen wist te winnen heeft volgens mij dan ook meer
te maken met het feministische en taboedoorbrekende karakter ervan dan met spannende
speculaties of uitmuntende plots.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten