Frederik Pohl en J. Williamson - De ruimteriffen (MSF 53)

In 1972 verscheen, in een gemiddelde vertaling door Frits Lancel De  ruimteriffen als 53^e deel in de Meulenhoff-serie. The Reefs of Space (1964) vormde het eerste deel van de Starchild-trilogy de delen waarvan los van elkaar te lezen zijn.

Frederik George Pohl (1919- 2013) was iemand die kennelijk graag samenwerkte. Zijn eerdere compagnonschap was met de vroeg gestorven Cyril Kornbluth (1923-1958), en nadien werd het dus Jack Williamson (1908-2006). Dit duo werd gezamenlijk dus meer dan 190 jaar oud!

De wereld wordt geregeerd door een machtige Planmachine die het Plan van de Mens bewaakt, maar in feite de dienst uitmaakt. Steve Reyland is een “Risk”, een in de ogen van het Plan gevaarlijke, maar nog wel nuttige persoon. Als getalenteerd wis- en natuurkundige mag hij voorlopig blijven leven. Wel draagt hij een halsband met explosieve lading. Hij probeert zich te herinneren hoe het zover gekomen is, maar wat hij ook probeert, hij is drie dagen kwijt. Drie dagen die hem kennelijk de halsband hebben opgeleverd.

Hij leert Donna Creery kennen, de dochter van de Planmaker, de bediener van de Planmachine. Ze zal uiteindelijk aan zijn zijde meestrijden (natuurlijk!).

Zijn opdracht en de reden dat hij nog niet naar de Hemel is gestuurd (een oord waar veroordeelden leven bij wie, naar behoefde, lichaamsdelen en organen worden afgenomen tot de dood erop volgt) is het vinden van een inertieloze aandrijving waarmee de Ruimteriffen, tientallen miljarden mijlen van de zon verwijderd, gemakkelijker te bereiken zijn. De Ruimteriffen herbergen allerlei exotische levensvormen, maar ook rijkdommen, grondstoffen en rebellen (uiteraard ook rebellen!). Een aandrijving is inertieloos als deze het voertuig van nut tot maximum weet te krijgen in geen tijd, letterlijk als een aan/uitknopje, en zonder versnelling.

Pohl & Williamson

Later blijkt dat de machine gemanipuleerd wordt door kwaadwillende militairen, die juist geen inertieloze aandrijving wensen omdat die de vrijheid aan de mensheid zou teruggeven. Ze slagen erin om Reyland naar de Hemel getransporteerd te krijgen.

Uiteraard ontsnapt hij, met hulp van Donna en een aandoenlijk ruimtewezen dat zich daadwerkelijk inertieloos door de ruimte bewegen kan, naar de Ruimteriffen. Aldaar aangekomen wordt, helaas bijzonder haastig en in slechts een drietal anticlimactisch pagina’s, alles uitgelegd, maar dan zodanig dat vele vragen onopgelost blijven en de plot op geen enkele manier kloppend te krijgen valt.

Het boek leunt zwaar op de in de zestiger jaren geldende nieuwste natuurwetenschappelijke inzichten, die heden ten dage alweer geheel weerlegd zijn. Kern in de theorie van de inertieloze aandrijving is Fred Hoyle’s zogenaamde Steady-Statetheorie over de groei of krimp van het heelal. Tegenwoordig meent men dat het heelal niet jojoot, zoals die theorie voorspelt, maar oneindig uitdijt en dat nog in een steeds hoger tempo ook! Het boekje bevat heel veel wetenschap die nu wat naïef aandoet, veel speculaties (natuurkrachten zijn in feite levende organismen!) die een glimlach aan de lezer ontlokken.