Mission of gravity is redelijk vertaald door Paul Halliwell
(op één “ik besef me” na), van wie dit het enige bekende werk is. Ik
veronderstel dat we hier waarschijnlijk wel weer te maken hebben met een
pseudoniem van één der IWACC-getrouwen: Mieke of Ruurd Groot, bijvoorbeeld.
Hoewel
ik het boek in het begin van de zeventiger jaren gelezen heb, kon ik me er maar
heel weinig van herinneren. Ik weet nog wel dat ik het heel goed vond, op een
vreemde, ingetogen manier. Ook heb ik al die jaren een levendige herinnering
aan één specifieke scene in de roman, die blijkbaar een diepe indruk op me
gemaakt heeft. En net als bij P. J. Farmers Vreemde
verwanten blijkt die scene niet te bestaan!
Een
echte mensenschrijver zal Clement nooit worden. Daarvoor is hij teveel een natuurkundige.
Hij creëert een wereld die aan alle bekende natuurwetten voldoet, maar die wel
die wetten tot hun uiterste consequentie test. In het onderhavige geval betreft
het de planeet Mesklin, een superzware planeet met een zeer hoge
rotatiesnelheid van slechts tien minuten. Daardoor is zij enorm vervormd
geraakt: van pool tot pool heeft zij een doorsnede van 33.000 kilometer, maar
op de evenaar een doorsnede van 70.000 kilometer. Het is een discus, met andere
woorden. Op de evenaar is de zwaartekracht driemaal de aardse, op de polen het
zevenhonderdvoudige van de onze. Een menselijke expeditie neemt een lokale vrije
handelsschipper bij de hand om op de zuidpool een gestrande lander te bergen. De lokale
protagonist is Barlennan, kapitein van het handelsschip de Bree. Hij is in permanente radioverbinding met de mens Charles
Lackland. Na vele avonturen op deze onmogelijke planeet wordt
de lander uiteindelijk bereikt, waarbij de autochtone schipper op zijn beurt
rijkelijk beloond wordt door middel van menselijke kennis.
 |
| Hal Clement |
Het
spreekt vanzelf dat de plaatselijke bevolking belangrijk afwijkt van de mensen
van de expeditie. Het zijn platte, gedrongen veelpotige keverachtigen van
veertig centimeter lengte. Al hun kennis, als hun levenservaring is
voortgekomen uit die idiote, sterk variërende zwaartekracht en het korte etmaal
van slechts tien minuten. En val van tien centimeter zou deze wezens fataal
zijn.
Later
erkende Clement dat hij zich vergist had, en dat de zwaartekracht op de polen “slechts”
250 g zou zijn, in plaats van 700 g.
De roman werd in eerste instantie
als feuilleton uitgegeven in Astounding
Science Fiction magazine van april tot juli 1953. Een jaar later verscheen
het als hardcover, vier jaar daarna als paperback.
De persoonlijkheden van de bewoners
van Mesklin zijn bekritiseerd omdat ze te weinig “vreemd” zouden zijn, teveel
zouden gelijken op dat van de mensen. Dat Clement wel trots was op deze
planeet, bleek uit het nawoord waarin hij iedereen uitnodigde om zelf verhalen
te gaan schrijven die op deze vreemde wereld speelde. Ik weet niet of veel
schrijvers aan deze oproep gevolg hebben gegeven.
Uiteindelijk wordt het boek een
beetje overheerst door de ietwat steriele schrijf- en denkstijl van de
onderwijzer Hal Clement, zij het niet zo erg als in het eerder bij MSF
verschenen In twee fasen water.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten