Telek is een verhalenbundel die verscheen in 1972. De vertaling van Warner Flamen is redelijk. De zes verhalen zijn ontleend aan twee bundels: Eight Fantasms & Magic
(1970) en Future Tense
Het titelverhaal, Telek
(Telek, Astounding SF, januari 1952),
is een typisch dystopisch revolutieverhaal. Een kleine elite is telekinetisch
begaafd geworden en ontleent daar morele en sociale superioriteit aan. Met list
en infiltratie weet één van de revolutionairen, Shorn, diezelfde
Telek-vermogens te verwerven. In een uiteindelijke confrontatie wordt de elite gedwongen om de gave
eerlijk te verspreiden onder de gehele bevolking.
Het tweede verhaal, Lawaai
(Noise, Startling Stories, augustus 1952),
is een beetje een niemendalletje over een “drenkeling” op een vreemde planeet
die spelletjes speelt met zijn zintuigen.
De nieuwe eersteling
(Brain of the Galaxy (The Prime), World
Beyond, februari 1951) begint heel verwarrend en het kostte me grote moeite om
“erin” te komen. We volgen vijf opeenvolgende personen in een cruciale
situatie: Arthur Caversham, een student uit Boston die op een etentje ontdekt
dat hij naakt is; Bearwald de Halforn die strijdt tegen de Brands van Mount Medallion;
Ceistan die een document zoekt in een dode stad; Dobnor Daksat die met
wereldvermaarde artiesten moet wedijveren op de imagicon, een hem onbekend
apparaat, en ten slotte Ergan, die op Chankozar gemarteld wordt door de Racs. Toen er nog een zesde
persoon geïntroduceerd werd begin ik een beetje mijn geduld kwijt te raken, maar snel werd duidelijk dat deze de eigenlijke hoofdpersoon was, de Nieuwe
Eersteling dus, en dat al het voorafgaande een serie psychologische
tests bleek te zijn om de meest geschikte nieuwe leider van de miljarden planeten
in het heelal aan te wijzen. De kandidaat die uiteindelijk gekozen werd was een
onverwachte, en dat kwam in het geheel niet als een verrassing.
 |
| Jack Vance |
De wonderbaarlijke
verrichtingen van Sam Salazar (The Miracle Workers, Astounding SF, juli 1958) is een klassiek fantasy verhaal, dat
speelt op een verre planeet waar een soort middeleeuwse maatschappij gevormd
wordt door een mengeling van technologie, magie en een niet-menselijke lokale
levensvorm. De moderne, logische
kennis is gebaseerd op demonologie en houdt zich verre van de oude en verworpen rommelige
empirische cultuur. Sam is een soort schildknaap in het leger die in zijn vrije
tijd de oude manier bestudeert, en vanzelfsprekend met gebruik van een echte methode de mensen uiteindelijk weet te redden
in hun strijd met de lokale aliens.
Het is best een aardig verhaal, met zijn honderd bladzijden
evenwel veel te kort, waardoor een voor Vance onkarakteristieke haast in de
vertelling geslopen is, wat vooral ten koste is gegaan van de psychologie. De
heer Faide is bijvoorbeeld psychologisch een volkomen mislukte figuur geworden.
Hier had een aardig romannetje van 250 bladzijden ingezeten.
Het vijfde verhaal heet De
mensen keren terug (The Men Return, Infinity,
juli 1957) en is weer een beetje een niemendalletje. De aarde begeeft zich
in een gebied van de ruimte waar de logica en causaliteit niet meer gehandhaafd
kan worden. Oorzaak en gevolg lopen door elkaar en alleen krankzinnigen kunnen
overleven. Dan verlaat de aarde die zone weer en wordt alles weer normaal.
De gave van de woorden
(The Gift of Gab, Astounding SF, september
1955), ten slotte, is een klassiek communicatie-met-aliens-verhaal. Een
plaatselijke levensvorm wordt aangezien voor dieren omdat ze geen zichtbare communicatie
hebben. Dus kunnen ze gejaagd worden. Eén van de mensen is daar niet van overtuigd
en weet alsnog communicatie met de levensvorm tot stand te brengen.
Bij elkaar een wat onevenwichtige verzameling korte en lange
verhalen, die door Vance’s gave van de woorden wel goed leesbaar is, maar nooit
tot grote hoogte stijgt. Goed, degelijk magazine-werk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten