Hal Clement – In twee fasen water (MSF 18)

Zoals wel eerder gebeurde, heeft Meulenhoff met In twee fasen water van Hal Clement ook nu weer het tweede deel uit een bestaande reeks als eerste uitgegeven. Het oorspronkelijk eerste deel, Een zaak van gewicht, komt later (pas in deel 45!)

Hal Clement is een vertegenwoordiger van het harde sciencefictiongenre. Dat wil zeggen dat alles wat hij beschrijft, in ieder geval wetenschappelijk verantwoord moet zijn. Binnen die beperking zoekt hij vervolgens de uiterste grenzen op van wat nog mogelijk kan zijn. Zo komt hij op het idee een onwaarschijnlijke planeet te construeren als Tenebra.

Tenebra is een vreemde plaats. De dikke dampkring van water, vermengd met zuurstof en zwaveloxides maakt het een zeer hete plek. Er heerst een temperatuur van driehonderdzeventig graden (het is me niet duidelijk geworden of dat Celsius of Fahrenheit is – in dat laatste geval is het nog altijd boven de 180 graden Celsius) en een druk van een achthonderd atmosfeer. Bovendien is de zwaartekracht er drie maal zo groot als op Aarde. Door de vreemde combinatie van druk en temperatuur bestaat water er in permanent wankel evenwicht tussen twee fasen: vloeibaar en gas. Regenbuien met druppels van een paar meter omtrek vallen tegen de avond en verstikken de atmosfeer. Bovendien heeft de planeet, daar waar het weer overwegend een constante is, juist een voortdurend veranderende bodem. Geen voorwaarden, zou je zeggen, voor intelligent leven. Niettemin is dat er wel.

Een menselijke expeditie draait in een ruime baan om de planeet en heeft er een robot laten afdalen die een groep autochtonen onder zijn hoede heeft genomen. Vanuit het ruimteschip communiceren de mensen met deze inboorlingen: wezens met acht poten en vuurvaste schubben. Deze robot, Fagin genaamd, leert ze allerlei dingen, zoals vuur maken, schepen bouwen, lijm maken.

Dan stort er een sloep van het ruimteschip, een soort bathyscaaf, neer met aan boord twee kinderen: het slimme meisje Easy Rich en de alien Aminadorneldo, de zoon van de kortaangebonden Drommische diplomaat Aminadabarlee, gelijkend op een bever van vier meter lang met acht poten.

Vanaf hier is het een vrij simpel rampenboek geworden: schip gestrand, bemanning machteloos, hulp moet komen van de inboorlingen, geleid vanuit het ruimteschip door de communicatierobot. Dat dat allemaal gaat gelukken, spreekt natuurlijk vanzelf, al komt de redding zelf bepaald als een anticlimax, een voetnoot die in een paar pagina’s afgeraffeld wordt.

Hal Clement

Hal Clement is niet zo vreselijk goed in mensen, daar is zijn focus te technisch voor. Zowel de opvallend normaal aandoende autochtonen op het planeetoppervlak, als de bioloog Reaker, die voor het contact zorgt en de diplomaten Rich en Aminadabarlee blijven netjes in hun hokje en alleen Easy Rich kan de lezer nu en dan enigszins verrassen. Wat de wetenschap betreft: het zal allemaal wel kloppen, maar de leek zou wel een iets uitgebreidere uitleg hebben willen krijgen.

Alles bij elkaar een amusant en onschuldig boekje, dat niet tot grote hartstochten geleid heeft bij uw kritische lezer.